It was great to be part of TEDxWomen recently. Here's my speech. In Dutch.
TEDxWomen talk 8 december 2010.
Een artikel in NRC, ruim 5 jaar geleden. Over een dorp in Afrika, en hoe je daar leeft. Van 1 dollar per dag. Het raakte me. Ik wilde iets doen. Naast veel ben ik ook textielontwerper en ik startte een ontwerpproject. Met stylisten en ontwerpers hier, om iets nuttigs te maken voor de mensen daar. Vanwege het nut, en vanwege de verbinding.
Daarna werd ik door de schrijver van het artikel als bestuurslid van een nieuwe stichting gevraagd, en konden wij het geld besteden wat binnenstroomde vanwege het artikel.
Sindsdien zit ik er tot over mijn oren in de agrarische ondersteuning en ben ik inmiddels 2x afgereisd naar het afgelegen plattelandsgebied in Malawi. Naar Dickson, zo heet het dorp.
Het betekent veel praten, veel huisbezoeken afleggen en akkers bekijken. We logeren in het dorp. Ik in mijn piepkleine tentje, en mijn collega Dick Wittenberg met de tolk in iemands huisje.
We blijven een week, want na een week voel je eigenlijk teveel. Want zonder dat je het merkt heb je als gast een hele hofhouding achter je. Die voor je koken, je badwater verwarmen, je afwas doen en je afspraken regelen.
Ik nam de eerste keer wat breipennen en wol mee. Malawi is geen land van ambachten, 80% van de inwoners zijn boeren. Maar ik wilde het gewoon proberen.
Vrouwen hebben een nogal ondergeschikte positie in de samenleving, en het leek me goed en leuk om op een andere manier met hen in contact te komen.
De eerste breiles was op een middag dat het zachtjes regende. Vanwege de regen vond de les plaats in een tabaksschuur. Al snel zat de schuur vol.
Ik leerde ze steken opzetten, de eerste steken breien, en foutjes herstellen. Vrouwen van alle leeftijden sloten zich aan, hielpen elkaar en we hadden enorme pret. Toen er niet genoeg breipennen meer waren werden fietsspaken gehaald.
Gedurende mijn verdere verblijf was er elke dag op een andere plek een breiles; gewoon waar al wat vrouwen zaten. Ik sloot me aan, en dan sloten steeds meer vrouwen zich aan.
We zagen als we door het dorp liepen ook vrouwen samen zitten breien.
Dat samen, dat maakte me blij. Want wie in het dagelijks leven weleens met de nek wordt aangekeken omdat ze gescheiden is, of bij het armere deel van het dorp hoort, die zou je zomaar kunen leren hoe je steken op moet zetten. Allerlei standsverschillen vallen weg.
Tijdens het breien voeren we lange gesprekken. De tolk Chifumbi, in zijn dagelijks leven cathecheet, is een man, maar hij is zo’n kameleon dat de vrouwen gewoon openhartig kunnen zijn over vrouwenzaken en we werkelijk onze levens uit kunnen wisselen.
Bij vertrek de eerste keer beloofde ik dat ik voor wol en pennen zou zorgen, maar niet voor de rest van mijn leven. Dat zou ook niet goed zijn. Maar ik vroeg na thuiskomst aan alle mensen om mij heen om overgebleven bollen wol en breipennen. Het stroomde van alle kanten binnen. Enorme hoeveelheden, wat geweldig was dat! Ik stuurde alles op naar Willem, onze contactpersoon, een geweldige Witte Pater die al 39 jaar in Malawi woont. Ook stuurde ik basispatronen mee voor een vest, trui en muts.
Afgelopen voorjaar gingen we weer.
Het was fantastisch om terug te komen. Om mensen opnieuw te zien, om contacten uit te bouwen. Ik kreeg bij aankomst dit mutsje op mijn hoofd, wat de vrouwen voor mij hadden gebreid!
Het gaat goed met het dorp, en de dorpen in de omgeving. Door de ondersteuning zijn de oogsten verdubbeld, is de kennis toegenomen en kunnen er buffers worden opgebouwd voor magere tijden.
Er werd overal gebreid, en ik kreeg een modeshow met wat de vrouwen allemaal gemaakt hadden.
Het project is bijna klaar, na 5 jaar wilden wij overbodig zijn en dat lijkt te lukken. Het is een project geworden om trots op te zijn, mensen om trots op te zijn.
Maar die vrouwen, daarop ben ik nog het meest trots. Ze hebben elkaar geholpen, ze breien van alles wat ze niet van mij hebben, ze zijn bezig hun eigen kleine business op te zetten door in opdracht te breien, en ze maken zich als groep ook sterker.
Je plant zaadjes, je weet niet of ze tot wasdom komen, maar deze zijn in goede, Malawiaanse aarde gevallen, en ze hebben ook mij voorgoed veranderd.
